Verpleegkundige Tonnie liep op de toppen van haar tenen. Al 45 jaar werkt ze in de zorg, altijd met veel plezier. Maar ineens ging het niet meer. “Ik had bijna vakantie, maar ik was gewoon helemaal opgebrand”, vertelt ze.

Begin augustus 2021 kwam ze thuis te zitten. “Dat was heel gek. Jarenlang stond ik 24 uur per dag aan. Ik hield van mijn werk. Ze hoefden maar te roepen en ik was er. Ik werkte vaak ’s nachts, op een hectische afdeling. Met de coronacrisis erbovenop werd het te veel.” Via haar werk werd een maatschappelijk werker geregeld. Maar dat ging Tonnie veel te traag. 

Spiegel voorhouden

Haar man wees haar op een artikel in Elsevier Magazine, waarin psycholoog Helen van Empel geïnterviewd werd over SST. Tonnie was meteen geïntrigeerd en maakte een afspraak. “Baat het niet, dan schaadt het niet, dacht ik.” Een paar dagen later kon ze al terecht.

Vanaf het eerste moment voelde Tonnie zich op haar gemak.  “Helen luisterde echt naar wat ik zei, en hield me een spiegel voor. Ik had het gevoel dat ik enorm moest veranderen, om mijn werk nog vol te houden. “Nee”, zei Helen, “Je moet alleen wat anders naar dingen kijken.”

Helen gaf Tonnie handvatten en tips waar ze zelf mee verder kon. Zoals? “Ik werk minder uren, draai regelmatigere diensten en kies vaker voor mezelf. Als ik ergens geen zin in heb, zeg ik sneller nee.” Het gesprek duurde slechts één uur, maar dat was voor Tonnie genoeg. Inmiddels is ze weer volledig
aan het werk.

Duwtje in de goede richting

Helen spreekt veel mensen zoals Tonnie. Mensen die vastlopen, maar met een duwtje in de goede richting een flink eind geholpen zijn. Uit onderzoek van psychologen Talmon en Hoyt (1990) bleek ook dat zo’n 80% van de mensen die één therapiesessie hebben, al goed geholpen is.

Zoals de naam aangeeft, gaat Single Session Therapy uit van één gesprek met een ervaren psycholoog, beschikbaar wanneer nodig. De methode werd ontwikkeld in de jaren ’80, en is vooral populair in Angelsaksische landen. Helen introduceerde de therapievorm in Nederland. In 2020 begon ze de praktijk One Session, samen met zes ervaren psychologen. Wil je daar als particulier een sessie boeken? Dan kost dat 175 euro.

Wat speelt er nú?

“De therapievorm is geen specifieke behandelmethode”, legt ze uit, “maar een manier van werken. Van oudsher denken veel behandelaars vanuit trajecten. De meeste zorg begint met een kennismakingsgesprek en een diagnose. Daarna volgt een behandelplan en begint het traject. Dat slaan wij allemaal over. In plaats daarvan gaan wij meteen van start.”

Helen en haar collega’s doen geen diepgravend onderzoek tijdens een sessie, maar richten zich op wat er nú speelt in iemands leven. “We vragen niet: Wat is er met jou allemaal mis? Maar: In welke situatie zit je nu? En hoe ga je daarmee om? Mensen lopen vaak te lang rond met kleine problemen. En vinden het lastig bepaalde patronen bij zichzelf te zien. Dan helpt het als iemand van buiten even meekijkt.”

Spanning en stress

Helen: “Iedereen loopt weleens vast. Maar als je op tijd bijstuurt, wordt iets minder snel een groot probleem.” Toch merkt Helen ook weleens dat iemand meer nodig heeft dan één sessie. “In dat geval adviseer ik bijvoorbeeld bij de praktijkondersteuner van de huisarts langs te gaan.” Ze maakt nooit een vervolgafspraak en verwijst niet naar haar eigen praktijk. “Het idee is echt: één sessie.”

Van te voren weten Helen en haar collega’s niet wat er speelt. Ze gaan het gesprek blanco in. “We zien veel mensen met werkdruk, spanning en stress. Tijdens de lockdown worstelden veel gezinnen ook met communicatieproblemen. Thuis, en op het werk.”

Gericht op bedrijven

One Session richt zich vooral op bedrijven, die een pakket van meerdere sessies kunnen kopen. Zo’n 80% van alle gesprekken is met medewerkers. Daarbij garandeert One Session volledige privacy. “Bedrijven zijn zich steeds meer bewust van het belang van verzuimpreventie, ook gedwongen door de krapte op de arbeidsmarkt.”

Issues waar werknemers mee zitten, variëren van: Ik heb moeite grenzen aan te geven. Tot: Ik irriteer me aan collega’s. Maar een gesprek kan ook een positieve aanleiding hebben, benadrukt Helen. “Een medewerker die zich wil ontwikkelen, maar niet weet hoe. Wij geven dan praktische tips om een volgende stap te zetten.”

Vaak doet Helen tijdens dat ene uur (gespreks)oefeningen. Zo sprak ze eens een vrouw die dacht dat ze te hard was in haar grenzen. Helen nam de rol in van de vrouw. “Ze begon te lachen, en begreep meteen wat ik duidelijk wilde maken: Ze was juist heel onduidelijk in haar grenzen.” Zo’n concrete oefening kan een verhelderend inzicht opleveren.

Is één sessie genoeg?

Sommige mensen denken dat SST een quick fix is, merkt Helen. Hoe kun je in één sessie nu iets oplossen? “Maar geen enkele therapie kan zorgen dat je nooit meer in de problemen komt”, zegt de psycholoog. “Het gaat erom dat de sessie zinvol en verhelderend is. Dat iemand vertrouwen krijgt in zijn eigen zelfredzaamheid. Met één sessie valt zoveel te winnen.”

Daarbij is het wel belangrijk dat de psychologen ervaren en deskundig zijn. “Je moet meteen inschatten: Wat zou deze persoon helpen? Snel tot de kern komen is vaak moeilijker dan een protocol volgen.” En wat als cliënten niet snel het achterste van hun tong laten zien? “Juist dan helpt het idee van één sessie misschien. Je ziet elkaar waarschijnlijk nooit meer.”

Oplossing voor enorme wachtrijen

In de huidige maatschappij is steeds meer behoefte aan laagdrempelige en toegankelijke zorg, denkt Helen. Daar sluit SST bij aan. Daarnaast kan het een uitkomst bieden nu de ggz met enorme wachttijden kampt.  

Bovendien kun je bij One Session snel terecht, ervaarde ook Tonnie. De verpleegkundige zat uiteindelijk nog geen twee maanden thuis. Nu slaapt ze weer goed en is ze weer vol energie aan het werk. “Ik ben elke dag nog blij met dat ene gesprek.”

Door: Nationale Zorggids / Bente Schreurs
Afbeelding: Marjo van Peppel