Verder biedt bij 40 procent van de Wmo-gebruikers het eigen netwerk bij de meeste problemen onvoldoende hulp. Als reden wordt aangedragen dat mogelijkheden voor zelfredzaamheid en de inzet van een ondersteunend netwerk begrensd is. Met name doordat mensen beperkt tijd hebben om zorg te verlenen of omdat ze te ver weg wonen van de zorgvrager.

Met dit rapport in mijn achterhoofd open ik de mailbox van Mantelzorg voor Beginners. Ik lees de mail van een mevrouw: “Ik sta op de spoedlijst voor een operatie voor mijn tweede nieuwe heup. Ik heb het Wmo-loket gebeld. Ze hebben mij beloofd spoedig contact met mij op te nemen. Maar na vier weken is er nog niets gebeurd. Het kan toch niet zo zijn dat ik straks ben geholpen en mij niet kan douchen omdat ik niet in de bak van 32 cm hoog kom. Zonder de hulp van mijn man kan ik nu al niet meer in de douche stappen. Wij hebben altijd alles zelf opgelost maar nu kunnen wij het zonder hulp ook niet meer aan. Ik weet verder niet bij wie ik terechtkan.”

De laatste zin van deze mevrouw zet mij aan het denken. Zij en haar man zijn, vanuit hun perspectief bekeken, zelfredzaam en dat willen ze zo houden. Deze mevrouw houdt zich echter niet bezig met definities van zelfredzaamheid en eigen regie, zoals u en ik die werken in zorg en welzijn. Het enige wat deze mevrouw vraagt van haar gemeente is een simpele badkameraanpassing. Haar doel? Om zelfstandig, zonder hulp van thuiszorg te kunnen blijven douchen. Ook na haar operatie. Zo simpel is het toch ook – zou je denken. Blijkbaar niet. Hulpvraag en mogelijkheden efficiënt op elkaar afstemmen is nog een hele klus, zowel voor de aanvrager als voor de betrokken gemeente of instantie.

Van zelfredzaamheid naar zelfmanagement

De onderzoeksresultaten van het Sociaal Cultureel Planbureau zouden een opstap moeten zijn om door beleid- en regelgeving besmette termen, zoals zelfredzaamheid en eigen regie, stilletjes via een achterdeur te laten verdwijnen. Een aantal weken geleden hoorde ik de term ‘zelfmanagement’ voorbijkomen. Nu wil ik geen nieuwe beleidsterm introduceren. Refererend aan het bovenstaande voorbeeld is mijn insteek: laten we het niet moeilijker maken dan het is!

Laten we de gegevens van het Sociaal Cultureel Planbureau gebruiken en inzetten om op zoek te gaan naar oplossingen voor de meest kwetsbare mensen die een beroep doen op de Wmo. Ieder mens die een aanvraag indient heeft immers een concreet doel en gedachten over hoe hij/zij dit zou willen invullen. Daarvoor is het niet altijd mogelijk/nodig om de regelgeving volledig te kennen. Want zijn wij als professionals niet hiervoor ingehuurd: om mensen door de regelgeving heen te loodsen?

© Nationale Onderwijsgids / Mantelzorg voor Beginners